Na czym polega redagowanie tekstu?

W pierwszej kolejności należy wyjaśnić, co obejmuje redagowanie tekstu. Jednym z najważniejszych celów każdego redaktora jest stworzenie przejrzystej struktury. Specjalista zaznaczy błędy merytoryczne, poprawiając przy tym błędy ortograficzne. Dodatkowo zwróci uwagę na stylistykę oraz rzetelność przytoczonych źródeł i informacji. Ma to szczególne znaczenie podczas przygotowywania specjalistycznych treści, które muszą zostać opracowane przy wykorzystaniu odpowiedniego języka z danej dziedziny.

W przeciwieństwie do korekty językowej redaktor zajmie się kompleksowym nanoszeniem poprawek, analizując tekst pod kątem logicznym, merytorycznym i językowym. Jednocześnie specjalista konsultuje wszystkie ważniejsze poprawki, tak aby zachować treść w zgodzie z intencją autora. Poprawi przy tym wszelkie błędy pojawiające się w pisowni imion i nazwisk oraz nazw własnych. Zajmie się także przytoczonymi źródłami, opracowując cytaty, przypisy oraz bibliografię, czyli tzw. aparat naukowy.

Jak wspomniano powyżej, głównym celem redakcji jest stworzenie prostego w odbiorze tekstu gotowego do druku oraz publikacji. W tym celu specjalista zajmuje się poprawieniem wszelkiego rodzaju błędów, w tym tych o charakterze normatywnym, leksykalnym oraz składniowym. Dodatkowo redaktor pracuje nad graficznym opracowaniem artykułu. W razie konieczności dodaje akapity, nagłówki, ujednolica czcionki oraz sposób prezentowania cytatów i tytułów. W ten sposób ułatwia odbiór nawet najbardziej skomplikowanych treści.

Dzięki zastosowaniu odpowiednich zabiegów edytorskich pozwala czytelnikowi na szybkie odnalezienie niezbędnych informacji, ułatwiając tym samym późniejszą dyskusję akademicką. Pracuje przy tym nad stylem, wprowadzając synonimy oraz skracając zbyt długie i skomplikowane zdania. Zwiększa zarazem wiarygodność prezentowanych treści. Odbiorca jest bowiem bardziej skłonny zaufać wiadomościom, jeśli te przedstawiane są w poprawny językowo sposób. Skoro wiemy już, w jakim celu redaguje się tekst, przejdźmy do etapów pracy redaktora.

Redakcja stanowi drugi etap pracy nad artykułem. Autor może zlecić sprawdzenie napisanego tekstu dopiero po opracowaniu merytorycznym. Specjalista najpierw czyta całą rozprawę i nanosi pierwsze poprawki. Bardzo ważne jest przy tym, aby przeredagować tekst w sposób, który nie zmieni indywidualnego stylu autora. Ma to szczególne znaczenie w przypadku powieści o walorach literackich i artystycznych.

Dodatkowo redaktor ma za zadanie sprawdzenie spójności, usuwa powtórzenia oraz wskazuje autorowi niezrozumiałe fragmenty, które wymagają uściślenia lub rozwinięcia. Warto przy tym podkreślić, iż ostateczną odpowiedzialność za warstwę merytoryczną zawsze ponosi twórca. Osoba przygotowująca redakcję ma najczęściej ograniczoną wiedzę w danej dziedzinie i jest w stanie wskazać jedynie podstawowe błędy w zakresie prezentowanych informacji. Następnie redaktor przechodzi do dopracowania kwestii graficznych oraz edytorskich.

Ostatni etap redagowanie tekstu to konsultacja z autorem. Redaktor prezentuje sugerowane poprawki. Najczęściej mają one postać komentarzy w dokumencie tekstowym. W ten sposób twórca ma możliwość doprecyzowania, o co dokładnie mu chodzi. W zależności od wstępnych ustaleń ostateczne poprawki mogą zostać naniesione przez samego autora lub przez redaktora.

Jedną z najważniejszych zasad, które obowiązują podczas pracy redakcyjnej, jest zachowanie unikalnego stylu autora. Redaktor nie powinien pisać tekstu na nowo, a jedynie ulepszyć istniejący materiał. Może zaproponować synonimy oraz zadbać o poprawność językową, nie powinien jednak narzucać twórcy własnych preferencji w zakresie pisania.

Jednocześnie każdemu redaktorowi przyświeca zasada, iż tekst „musi bronić się sam”. W praktyce oznacza to, że powinien być w pełni zrozumiany jako spójna całość bez dodatkowych komentarzy autora. Z tego powodu specjalista kładzie szczególny nacisk na przejrzystość i klarowność argumentacji. Krótko mówiąc, tekst musi być logiczny i tworzyć zamkniętą całość. Podczas opracowywania artykułu naukowego bardzo łatwo o skróty myślowe i niedopowiedzenia, które uniemożliwiają późniejsze poprawne zrozumienie intencji.

Jak wspomniano powyżej, jedną z najważniejszych kwestii jest utrzymanie wewnętrznej spójności i logiki teksów. Ważnym aspektem jest zachowanie konsekwencji logicznej. W praktyce oznacza to, że poszczególne fragmenty tekstu nie mogą się wzajemnie wykluczać pod względem merytorycznym. Podczas codziennej pracy redakcyjnej, specjalista posługuje się zatem umiejętnością krytycznego myślenia, która umożliwia mu ocenę prezentowanych treści. 

W odpowiednim komentarzu zaznaczy, co należy poprawić, aby zachować spójność merytoryczną. Logika nie dotyczy jednak tylko prac dyplomowych, ale także utworów literackich. Niekiedy trzeba przeredagować tekst, w taki sposób, aby następujące po sobie wydarzenia wzajemnie się nie podważały i nie znosiły.

Wielu studentów oraz badaczy dokonuje samodzielnej redakcji tekstu. Po pewnym czasie okazuje się jednak, iż mimo ogromnego wysiłku w tekście wciąż znajduje się wiele błędów językowych. Brak przecinka, literówka czy podwójna spacja. Każde, nawet najmniejsze potknięcie sprawia, że treść wydaje się mało profesjonalna i niedopracowana. Bardzo często wysiłek, jaki wkładamy w opracowanie warstwy merytorycznej, sprawia, że nie koncentrujemy się wystarczająco na warstwie językowej.

Co więcej, doskonale znamy treść, dlatego nasz umysł dopowiada ją, jeszcze przed przeczytaniem analizowanego akapitu. To właśnie dlatego nawet wielokrotne czytanie nie pozwala na znalezienie wszystkich błędów. Ponadto samodzielne redagowanie tekstu jest wyjątkowo trudne, ponieważ nie jesteśmy w stanie obiektywnie ocenić jego spójności. Znamy kontekst i wiemy, co chcemy przekazać. To właśnie dlatego nie potrafimy samodzielnie ocenić klarowności stworzonego przekazu ani przewidzieć, jak zostanie zrozumiany przez późniejszego czytelnika.

Profesjonalne redagowanie tekstu polega na sprawnym operowaniu językiem polskim. Z tego powodu najczęściej zawód ten wykonują absolwenci filologii polskiej, specjalizujący się w edytorstwie. Warto jednak podkreślić, iż najlepsi redaktorzy odznaczają się szeroką wiedzą powszechną, która umożliwia im sprawdzenie tekstów także pod względem merytorycznym.

Duże znaczenie ma także wyczucie językowe oraz zdolność logicznego myślenia, które ułatwiają uporządkowanie treści oraz wyłapanie wszelkich ewentualnych niespójności. Wielu redaktorów decyduje się przy tym na jedną konkretną specjalizację, np. sprawdzenie prac magisterskich lub powieści non-fiction. Każda dziedzina wymaga bowiem posiadania specyficznej wiedzy i doświadczenia.

Specjalnego potraktowania wymagają artykuły naukowe przeznaczone do publikacji w czasopismach recenzowanych. Niekiedy propozycje tekstów bywają odrzucane z powodu nieprawidłowej struktury, mimo dopracowanej warstwy merytorycznej. Przestrzeganie wszelkich wytycznych jest szczególnie trudne dla niedoświadczonych badaczy, którzy wciąż studiują lub dopiero rozpoczynają pracę w środowisku akademickim.

Doświadczeni redaktorzy pomogą uporządkować tekst, sprawdzając przy tym abstrakt oraz bibliografię. Zadbają o usunięcie wszelkich odstępstw od standardowego stylu naukowego, który cechuje się obiektywizmem, formalnością oraz brakiem środków ekspresji. Dodatkowo zweryfikują, czy przedstawiona argumentacja jest klarowna i zrozumiała dla czytelnika. Brak błędów interpunkcyjnych i językowych dodatkowo zachęci recenzentów do wydania przychylnej opinii na temat prezentowanej treści.

Najczęściej redaguje się dzieła literackie, prace naukowe i dyplomowe oraz treści publikowane na stronach internetowych. Doświadczeni redaktorzy pomagają w sprawdzaniu prac licencjackich, magisterskich oraz doktoratów. W dobie Internetu coraz większe zainteresowanie budzi także redagowanie tekstów reklamowych pod kątem SEO i pozycjonowania. Dodatkowo twórcom stron zależy, aby prezentowane treści były interesujące, wartościowe i przyjemne dla oka. Redakcji wymagają także dłuższe wypowiedzi pisemne przeznaczone do późniejszego tłumaczenia przez zawodowego tłumacza.

Pisząc pracę dyplomową student powinien wykazać się umiejętnością formułowania i rozwiązywania problemów badawczych oraz znajomością odpowiednich metod badawczych. Sprawne posługiwanie się językiem umożliwi klarowne przedstawienie przeprowadzonej analizy i wniosków. Dzięki temu student może liczyć na wyższą ocenę na dyplomie, która ma szczególne znaczenie w przypadku kandydowania na studia doktoranckie.

Wielu studentów jest przy tym przytłoczona ilością obowiązków. Praca, egzaminy oraz przygotowywanie się do kolejnych zajęć znacznie utrudniają samodzielne sprawdzenie pracy licencjackiej i magisterskiej. Skorzystanie z usług redaktora pozwala tym samym zaoszczędzić czas. Dodatkowo student zyskuje pewność, iż jego praca będzie poprawna językowo i edytorsko. Atelier redakcji tekstu poprawi również treść w taki sposób, by kontrola antyplagiatowa przebiegła po myśli ucznia. Zadba m.in. o poprawne parafrazowanie, cytowanie oraz opracowanie przypisów.